doctor

facebook: I ♥ doctor blog
twitter: @DoctorMisha

Crnogorski Krim - Sutorina !

misha | 07 Februar, 2015 15:00

Crnogorski Krim - Sutorina !

Onako kako su Sovjetski komunisti 1954. godine administrativno poklonili ruski Krim Ukrajini, u okviru SSSR-a, tako su i Jugoslovenski komunisti 1947. godine poklonili bosanskohercegovačku Sutorinu Crnoj Gori, u okviru SFRJ. (Sličnu paralelu sam povukao i u slučaju "srpskog Krima" - severnog Kosova, u postu Srbija u krimskom tamnom vilajetu.) Rusija je 2014. vratila Krim u svoj državni sastav. Može li i Bosna i Hercegovina vratiti Sutorinu?

Sutorina se do maja 1947. nalazila u sklopu NR Bosne i Hercegovine, ali je usmenim dogovorom između crnogorskih (Blažo Jovanović i Milovan Đilas) i bosanskohercegovačkih (Avdo Humo i Đuro Pucar Stari) komunista dodeljena NR Crnoj Gori, zajedno sa selima Igalo, Sušćepan, Prijevor, Ratiševina i Kruševice, čija ukupna površina iznosi 75 km². Pre toga je NR Bosna i Hercegovina u području Sutorine imala izlaz na Jadransko more i na bokokotorski zaliv u dužini od 7 kilometara obale. Tačnije, Sutorina je tada "razmenjena" sa CG za oblast Lovišta na Sutjesci, koje je pripalo BiH.

Do te 1947. godine Bosna i Hercegovina je dakle imala dva izlaza na more. Osim Neuma, u području Sutorine BiH je imala sedam kilometara morske obale. Sutorinu i Neum su Bosni i Hercegovini (tačnije Otomanskom carstvu) još 1718. godine poklonili Dubrovčani. Oni su to uradili kako se ne bi graničili s Mletačkom republikom! Ovo je potvrđeno Berlinskim kongresom (Sutorina kao deo BiH, pod Austrougarskom upravom), o čemu svedoče katastarske karte iz 1878. godine. Granica BiH i Crne Gore u predelu Sutorine nakon Drugog svetskog rata najverovatnije je utvrđena usmenim dogovorima tadašnjih komunističkih moćnika. Nezvaničnim dogovorom u jednom telefonskom razgovoru partijskih drugova- BiH je ostala bez Sutorine i time bez izlaza na otvoreno more. (Koliko je važan direktan pristup međunarodnim vodama svedoči i višedecenijski spor Hrvatske i Slovenije oko Piranskog zaliva, od 1991. do 2014. godine, koji je rešen tek nakon međunarodne arbitraže kojom je odblokiran (2008./09.) Hrvatski put u EU i kojom je Slovenija dobila (prošle, 2014. godine) pristup međunarodnim vodama.)

 

Zanimljiv podatak - Prema popisu iz 2003. godine u naselju Sutorina živi 478 punoletnih stanovnika: 66,22% Srba, 21,74% Crnogoraca, 0,82% Hrvata...

Kako je Sutorina izašla iz Trebinjskog sreza i BiH? 1937. godine je tadašnja država bila podeljena na devet banovina, da bi se eliminisale nacionalno-istorijske teritorije. Napravljeno je osam banovina po rekama i jedna primorska (u Splitu). Jedna od ovih banovina je bila Zetska banovina, po reci Zeti u Crnoj Gori. U tu banovinu su pored teritorije Crne Gore, definisane Berlinskim kongresom, ušli Trebinjski srez i Dubrovački srez. Ministar unutrašnjih poslova Kraljevine Jugoslavije je tada doneo uredbu sa zakonskom snagom da se u okviru jedne banovine može neka opština prebaciti iz jednog sreza u drugi srez. Tako je iz Trebinjskog sreza u Bokokotorski srez prebačena primorska opština u kojoj su bile dve katastarske opštine, Kruševica i Sutorina. Kada su 1945. konstituisane federalne jedinice, Bosna i Hercegovina ulazi u Demokratsku Federativnu Jugoslaviju u granicama Berlinskog kongresa. Međutim, Crna Gora je u tišini zadržala te dve katastarske opštine.

Dve godine kasnije bosanskohercegovačke teritorije Sutorina, Igalo i Njivice ustupljene su internim dogovorom Crnoj Gori, a zauzvrat BiH je dobila crnogorsku teritoriju istočno od reke Sutjeske- Maglić, Kruševo i Vučevo. Prvi dokumentovani zapis o Sutorini u sastavu Crne Gore pojavio se u maju 1947. godine, Zakonom o administrativno-teritorijalnoj podeli Crne Gore. Tada je Hercegnovskom okrugu pripala opština Igalo, u koju su ušla naselja Sutorina, Sušćepan, Prijevor i Ratiševina.

Međutim, Parlament BiH nikad nije ustupio ovu oblast Crnoj Gori, a raspadom Jugoslavije je došlo do jedne vrlo komplikovane situacije jer je tada Sutorina bila pod pravnim okriljem Crne Gore. Problem je u tome što Crna Gora nije došla do vlasništva nad Sutorinom na pravni način. U Trebinju se danas ne mogu naći nikakvi dokumenti koji bi dokazali da je iz Trebinjskog sreza u Bokokotorski srez prebačena primorska opština u kojoj su bile dve katastarske opštine. Dogovor o Sutorini nikad nije potvrđen u parlamentima republika i ili tadašnjoj saveznoj skupštini. Sa pravnog aspekta Bosna i Hercegovina, koja je ušla sa svojim granicama, definisanim na Berlinskom kongresu, u Jugoslaviju, treba i da izađe u tim granicama. Uostalom, u avnojskim granicama (iz 1943.) je BiH i priznata 1992. godine...

U Parlamentu Bosne i Hercegovine ponovo je pokrenuto pitanje razgraničenja sa Crnom Gorom. Sarajevo preispituje već usaglašeni ugovora o granici sa Podgoricom, podnošenjem rezolucije o Sutorini kojom se traži da ta primorska teritorija bude vraćena u sastav Bosne i Hercegovine. Nema prekrajanja nekadašnjih republičkih granica, kategorični su Crnogorci, koji upozoravaju da je otvaranje pitanja granica destruktivno i opasnije po BiH nego po CG! Balkanska "igra međa" se nastavlja...

 

Srpsko more - Povratkom Sutorine Trebinju, Hercegovina (tačnije Republika Srpska) dobija izlaz na otvoreno more

Crna Gora | Permalink | Komentari (2) | Trekbekovi (0)

 
Accessible and Valid XHTML 1.0 Strict and CSS
Powered by blog.rs - Design by BalearWeb