doctor

Ćuprija na Drini pamti pola milenijuma !

misha | 08 Jun, 2016 20:09

Ćuprija na Drini pamti pola milenijuma !

“Od svega što čovjek u životnom nagonu podiže i gradi, ništa nije u mojim očima bolje i vrijednije od mostova. Oni su važniji od kuća, svetiji, opštiji od hramova. Svačiji i prema svakom jednaki, korisni, podignuti uvijek smisleno, na mjestu na kom se ukrštava najveći broj ljudskih potreba, istrajniji su od drugih građevina i ne služe ničem što je tajno i zlo...”, Ivo Andrić

Retko koji most u regionu ima toliki istorijski značaj kao ćuprija Mehmed-paše Sokolovića u Višegradu. Čuveni most ukazuje na isprepletanu sudbinu naroda na ovim prostorima. Bio je vekovni nemi svedok zajedničkog života, ali i antagonizama različitih kultura, vera i tradicija...

Brojne nesreće i ratove preživeo je ovaj most od 1571. godine, kada je počela njegova gradnja, ali pamti, naravno i svetle trenutke. Jedan od poslednjih svetlih je onaj s proleća ove (2016.) godine kada je zasijala Andrićeva na Drini ćuprija. Okončani su restauracioni i konzervacijski radovi na mostu koji traju od aprila 2013. godine, a finansirala ih je turska Agencija za obnovu i razvoj TIKA sa oko pet miliona evra. Radove na obnovi mosta izvodila je turska građevinska firma Er-Bu, koja je bila angažovana i na ponovnoj izgradnji Starog mosta u Mostaru.

Ćuprija je jedan od najznačajnijih spomenika u BiH iz perioda Osmanskog carstva, a delo je najvećeg osmanskog arhitekte Mimara Sinana. Nalazi se među šest mostova na listi svetske baštine UNESCO-a.

Za izgradnju samog mosta vezani su brojni zanimljivi detalji, legende i priče…

Počevši od životne sudbine samog velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića, čija je most zadužbina, niže se niz istorijskih činjenica i dramatičnih događaja vezanih za tursku vladavinu, koje je opisivao i veliki Ivo Andrić, srpski Nobelovac, baš u delu “Na Drini ćuprija”.

Veliki vezir Mehmed-paša Sokolović jedan je od velikih osmanskih vojskovođa poreklom iz Bosne. Rodio se u selu Sokolovići pored Rudog 1505. ili 1506, kao dete pravoslavnih Srba, pod imenom Bajica Sokolović.

U to vreme postojao je običaj poznat kao “divširma”, odnosno “danak u krvi”. Srpska deca su na silu otimana i odvođena u Tursku gde su prevođena u islam i školovana u njihovim vojnim školama gde su postajali janjičari, elitni vojnici turskog carstva.

Tako je iz okoline Višegrada kao dete odveden i Bajica i dobio je ime Mehmed. On kasnije postaje oficir osmanske vojske, a na vrhuncu svoje moći postaje veliki vezir, odnosno premijer države po današnjim standardima. Tada je i naredio da se u Višegradu na Drini sagradi most kome ravna nema.

Most je izgrađen u periodu od 1571. do 1577. godine, a gradio ga je tada najčuveniji turski arhitekta Kodža Mimar Sinan. Izgrađen je u istočnjačkom stilu i predstavlja remek delo tadašnjeg graditeljstva.

Ima 11 lukova sa blagim usponom prema sredini i silaznom rampom na levoj obali. Iznad lukova čitavom dužinom mosta proteže se profilisani venac iznad koga je ograda mosta. Ukupna dužina iznosi 179,5 m, visina nad normalnim vodostajem reke 15,40 m a širina mosta 6,30 metara.

Most je građen od kamena, sedre, odnosno bigra, koji je dovežen iz Višegradske banje. Iznad šestog stuba nalaze se sa obe strane proširenja. Na prilaznoj rampi leve obale nalaze se tri otvora završena prolomljenim lukovima.

Na sredini mosta je izgrađena sofa koja je predviđena za odmor prolaznika, a preko puta sofe je ugrađen kameni portal. Na mostu se nalaze i dve ploče od belog mermera sa stihovima pesnika Nihadija na arapskom pismu, koji govore o graditelju i godini izgradnje.

Višegrad, RS, BIH (maj 2016.) - Šetnja kroz istoriju...

Stariji, gornji natpis je ispisan 1571/1572. godine:

“Na Drini u Bosni sagradio je veličanstven most

i razapeo red svodova na toj rijeci,

na toj vodi dubokoj i hučnoj.

prethodnici njegovi ne mogaše ništa slično sagraditi,

po naređenju božijem učini to veliki paša,

da bi se njegovo ime spominjalo s poštovanjem i blagodarnošću

i sagradi most da mu na svijetu nema ravna...“

Zapis iz 1577. godine kaže sledeće:

„Preuzvišeni dobrotvor Mehmed-paša, koji je trojici vladara odano bio veliki vezir, učini najveću divnu zadužbinu, neka mu je Bog u dobro upiše. U čistoj nakani sagradi svojim milosnim pogledom golem most preko rijeke Drine. Izrada mu je bila tako lijepa, da onaj ko ga vidi, misli da je jedno zrno bisera u vodi, a nebeski svod da mu je školjka!“

Prvo zabeleženo oštećenje mosta, na koje ukazuje turistička organizacija BIH, bilo je rušenje jednog svoda u srednjem veku. Most je doživeo jednu popravku 1873. godine, a 1896. godine velika poplava je uništila veći deo Višegrada, ali je ćuprija ostala skoro neoštećena, iako je Drina dostigla rekordnih 14,6 m dubine. Jedino je stradala kamena ograda mosta.

Godine 1914. su srušena dva stuba i svodovi koji se na njih oslanjaju (na slici gore), a 1943. godine su miniranjem stradala četiri stuba sa okolnim svodovima. U periodu između dva svetska rata most je privremeno bio osposobljen za saobraćaj uz pomoć metalne konstrukcije. Detaljna rekonstrukcija mosta izvršena je u periodu od 1949. do 1952. godine.

Most je jedan od najznačajnijih nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine, a u julu 2007. godine upisan je u UNESCO listu svetske kulturne baštine, ukazuju iz turističke organizacije.

ANDRIĆEV DRAGULJ I LEGENDE O MOSTU

Smatra se da je upravo roman “Na Drini ćurpija” (1945.), najznačajnije delo Ive Andrića koje je imalo i presudni značaj da dobije Nobelovu nagradu za ukupno književno delo 1961. godine.

Nobelovac Ivo Andrić je 1963. i 1972. posetio grad svog detinjstva

Roman hronološki prati četiri veka zbivanja oko velikog mosta preko reke Drine, a jedna od njegovih ideja vodilja je da sve prolazi, a samo most ostaje da ukaže na trošnost ljudske sudbine.

Andrićev roman i počinje dugim geografskim opisom višegradskog kraja i navođenjem više legendi o nastanku mosta, od kojih je posebno upečatljiva ona o uziđivanju hrišćanske dece u jedan od stubova. Poreklo legende je u nacionalnom mitu, a legende vezane za most imaju hrišćansku i muslimansku verziju. Kraj romana pada u 1914. godinu kada su trupe austrougarske monarhije, u povlačenju, ozbiljno oštetile most. Sa rušenjem mosta izdiše i Alihodža, jedan od najčešće pominjanih likova, koji simbolizuje kraj starih vremena. Između početka i kraja romana, između građenja i rušenja mosta, širi se pripovedački luk dug četiri stotine godine u kojem, u formi vrlo razvijenih epizoda, zapravo, celih priča, Andrić niže sudbine višegradskih ljudi, svih vera, kažu hroničari Andrićevog dela…

O ANDRIĆGRADU:

Andrićgrad je turistički, kulturni, administrativni i edukativni kompleks smešten na poluostrvu između reka Drine i Rzava, na nekih 300 metara od višegradske ćuprije.

Kamengrad ili Andrićgrad je sada etno selo na ušću reke Rrzav u Drinu, čiji je idejni tvorac poznati srpski režiser Emir Kusturica. Celokupan grad je sazidan od kamena a u njemu se nalazi pedesetak objekata: gradsko pozorište, bioskop, akademija lepih umetnosti, gradska kuća (opština), knjižara, rečna marina i pristanište, hoteli, trgovi, crkva, dućani... Kompleksom upravlja preduzeće Andrićgrad d.o.o. čiji su vlasnici Nemanja/Emir Kusturica i opština Višegrad zajedno sa Vladom Republike Srpske.

Andrićgrad je nastao kao ideja prof. Kusturice o kamenom srednjovekovnom gradu inspirisanog delima i likovima nobelovca Ive Andrića. To je ustvari vizija kako je Višegrad mogao izgledati da ga nisu zaobišli renesansa i ostali istorijski periodi. U arhitektonskom pogledu sam grad je mešavina različitih epoha i stilova koji su je smenjivali kroz istoriju ovog područija: vizantijski stil, otomanski period, renesansa, klasicizam. Tokom šetnje kroz glavnu ulicu-korzo posetioci će moći da se vrate u prošlost: „ona praktično spaja dva perioda – fragmente renesanse sa otomanskim periodom i Vizantijom.
– Na ulazu se karavan saraj susreće sa vizantijskim dvorom, a u nastavku će biti ono što je mogla da izgradi Austrija, a nije, kao što i otomanska imperija nije izgradila ono što je trebala da izgradi. Na kraju, prema glavnom trgu, koji je neka vrsta klasicizma, koji je trebao nastati za vreme kraljevine između dva svetska rata, razvijaće se ulica sa delovima renesanse, koje je mogla napraviti Austrija.“
Prof. Emir Kusturica

Višegrad, RS, BIH (okt. 2014.) - Ako je Drina granica, popićemo je!

Sama ideja javno je objavljena krajem 2010. godine, a već u aprilu 2011. formiran je Andrićgrad d.o.o. kao preduzeće bazirano na javno-privatnom partnerstvu sa zadatkom izgradnje, a kasnije i upravljanje kompleksom. Predviđeni troškovi izgradnje Andrićgrada su oko 30 miliona KM (15 miliona evra).
Sama gradnja započeta je svečanom ceremonijom na Vidovdan (28.06.) 2012. uz zvuke opere Karmina Burano, u izvođenju Beogradske filharmonije. Ceremonija zvaničnog otvaranja kompleksa Andrićgrad je održana takođe na Vidovdan 2014. godine.

Kažu da Višegrad ima dušu...
Posetite ćupriju na Drini koja pamti pola milenijuma i sami se uverite !

“... U lijepom, starom gradu Višegradu... gdje duboka Drina vijekovima teče...”

Višegrad, RS, BIH (maj 2016.) - “Život je neshvatljivo čudo, jer se neprestano troši i osipa, a ipak traje i stoji čvrsto- kao na Drini ćuprija.”, Ivo Andrić

Komentari

Višegrad

krasiva | 10/06/2016, 11:38

Prelepa priča. Prosto dok je čitaš, ne možeš kontrolisati i odrediti koje osećanje te pre obuzima. Možda prvi put razmišljam o tome da li je u ovom sadašnjem, "modernom" vremenu, dovoljna lepota mesta gde živimo, da li nas inspiriše ono što imamo, jer je ljubav jednog pisca prema korenu njega odvela do ovozemaljskih visina. Da li unutrašnja otuđenost nama pravi neke druge životne pravce.. Volim ovakve priče.

Ko sam ja?

Moj avatar je Doctor Misha:)))
Doktor za sve i svašta! Doktor koji od 2007. godine opipava puls Srbije!
★★★★★
Doctor Misha je neka vrsta moje "indijanske inicijacije"- gde imaš jedno ime dok sredina ne shvati ko si, a onda ti daju drugo (pravo) ime. Zahvaljujući ovom avataru sam ušao u blog svet i postao bloger. :)

Meni

Pretraži

Kalendar

«	Jun 2016					»
Po	Ut	Sr	Če	Pe	Su	Ne
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30